Feiten en fabels over slapen: wat is waar?

Dit is een fabel! Acht uur slaap wordt vaak als de gouden regel gezien, maar de ideale slaapduur verschilt per persoon. Sommige mensen hebben genoeg aan zes uur, terwijl anderen zich pas uitgerust voelen na negen uur slaap. Je leeftijd en levensstijl spelen een grote rol hierin.

Hoeveel slaap heb je nodig?

De hoeveelheid slaap die je nodig hebt, hangt af van verschillende factoren. Gemiddeld hebben volwassenen tussen de 7 en 9 uur slaap per nacht nodig om goed te functioneren. Jongeren en kinderen hebben vaak meer slaap nodig, terwijl ouderen juist minder nodig hebben.

Daarnaast speelt slaapkwaliteit een grote rol. Acht uur slaap klinkt ideaal, maar als je vaak wakker wordt of veel ligt te woelen, rust je minder goed uit. Als je overdag veel actief bezig bent of lichamelijk zwaar werk hebt, kun je behoefte hebben aan meer slaap. Luister daarom altijd naar je lichaam in plaats van je blind te staren op een vast aantal uur.

2.   Feit of fabel: je kunt slaaptekort inhalen in het weekend

Ook dit is een fabel. Het lijkt een slimme oplossing: doordeweeks laat opblijven en in het weekend lekker uitslapen om je slaap in te halen. Helaas werkt het niet zo simpel.

Gevolgen slaaptekort

Slaaptekort heeft op de lange termijn meer gevolgen dan je misschien denkt. Te weinig slaap heeft een negatief effect op je concentratie, reactievermogen en stemming, en kan zelfs je immuunsysteem verzwakken. Langdurig slaapgebrek verhoogt ook nog eens het risico op hart- en vaatziekten, overgewicht en een verstoorde hormoonbalans.

In het weekend extra lang uitslapen kan ervoor zorgen dat je je even beter voelt, maar het verstoort ook je biologische klok. Je lichaam raakt gewend aan een onregelmatig ritme, waardoor het op zondagavond vaak weer lastiger is om in slaap te vallen. Dit zorgt ervoor dat je maandag moe aan de nieuwe week begint. Zo blijf je in een vicieuze cirkel!

3.   Feit of fabel: snurken betekent dat je diep slaapt

Dat snurken betekent dat je diep slaapt is een fabel. Snurken wordt vaak gezien als een teken van een diepe slaap, maar het kan juist een teken zijn van een verstoorde ademhaling tijdens een lichtere slaap.

Snurken en slaapkwaliteit

Snurken kan negatieve gevolgen hebben voor je slaapkwaliteit. Mensen die vaak snurken, kunnen onbewust vaker wakker worden tijdens hun slaap, waardoor ze minder diep slapen en overdag vermoeid zijn. Ook kan snurken een teken zijn van slaapapneu: een aandoening waarbij je ademhaling tijdelijk stopt en je slaap meerdere keren per nacht wordt onderbroken.

Gelukkig betekent ‘s nachts snurken niet meteen dat je slecht slaapt. Merk je dat je overdag vaak moe bent of met een droge mond en hoofdpijn wakker wordt? Dan kan snurken een probleem zijn. Door een betere slaaphouding, afvallen bij overgewicht of het vermijden van alcohol voor het slapengaan, kun je snurken verminderen waardoor je beter slaapt. Raadpleeg bij twijfel altijd een specialist.

4.   Feit of fabel: blauw licht verpest je slaapkwaliteit

Dit is een feit. Het blauwe licht van schermen, zoals telefoons, tablets en laptops, kan je slaapkwaliteit negatief beïnvloeden.

Schermgebruik voor het slapen

Nog even lekker scrollen in bed, of een serie kijken ‘s avonds? Schermgebruik voor het slapen kan ervoor zorgen dat je moeilijker in slaap valt, terwijl het juist zo ontspannend kan voelen! Blauw licht geeft je hersenen namelijk het signaal dat het nog geen tijd is om te slapen, waardoor je minder snel moe wordt. Dit kan ervoor zorgen dat je later in slaap valt en minder diepe slaap krijgt.

5.   Feit of fabel: koffie drinken in de avond beïnvloedt je slaap niet

Hoewel sommige mensen zeggen dat ze prima kunnen slapen na een kop koffie in de avond, is dit toch echt een fabel. Cafeïne heeft namelijk wel invloed op je slaap!

Invloed cafeïne op slaap

De invloed van cafeïne op je slaap is groter dan veel mensen denken. Cafeïne blijft gemiddeld 5 tot 6 uur in je lichaam actief, wat betekent dat een kop koffie aan het eind van de middag ervoor kan zorgen dat je 's avonds moeilijker in slaap valt. Bovendien kan cafeïne je diepe slaap verstoren, waardoor je minder goed uitrust en overdag sneller moe bent.

Niet iedereen reageert even sterk op cafeïne. Als je merkt dat je moeilijk in slaap valt of onrustig slaapt, kan het helpen om na de middag geen koffie of andere cafeïnehoudende dranken meer te nemen. Heb je toch behoefte aan iets warms ‘s avonds? Kies dan voor cafeïnevrije koffie of een lekkere kruidenthee.

5.   Feit of fabel: een vast slaapritme is belangrijker dan slaapduur

Dit is een feit! Hoewel de hoeveelheid slaap die je krijgt zeker belangrijk is, speelt je slaapritme een minstens zo grote rol bij een goede slaapkwaliteit.

Zo ziet jouw slaapcyclus eruit

Je slaap bestaat uit verschillende fasen die samen een slaapcyclus vormen. Een volledige cyclus duurt ongeveer 90 minuten en doorloopt vier fasen: lichte slaap, diepe slaap en REM-slaap (hierin droom je). In de nacht doorloop je meerdere keren deze fasen.

Als je een regelmatig slaapritme hebt waarbij je elke dag rond dezelfde tijd slaapt en wakker wordt, kan je lichaam de cycli zo goed mogelijk doorlopen. Je biologische klok raakt dan namelijk afgestemd op deze natuurlijke cycli. Dit zorgt ervoor dat je dieper slaapt en meer uitgerust wakker wordt, zelfs als je een keer iets minder uren maakt!

Tips om te slapen

Je weet nu welke feiten en fabels over slapen waarheid zijn of niet. Met deze eenvoudige tips verbeter je je slaapkwaliteit en word je uitgeruster wakker.

• Luister naar je lichaam: niet iedereen heeft precies acht uur slaap nodig. Let op hoe je je overdag voelt en pas je slaapduur aan op wat voor jou werkt.

• Houd een vast slaapritme aan: elke dag rond dezelfde tijd naar bed gaan en opstaan helpt je lichaam om een gezond slaapritme te ontwikkelen. Dit voorkomt dat je slaaptekort probeert in te halen in het weekend.

• Vermijd schermen voor het slapengaan: blauw licht van telefoons en laptops verstoort je melatonineproductie. Probeer een uur voor het slapen geen schermen meer te gebruiken of zet de nachtmodus aan.

• Beperk cafeïne in de middag en avond: cafeïne kan tot zes uur actief blijven in je lichaam. Drink na de middag liever kruidenthee of cafeïnevrije koffie zodat je beter slaapt.

• Let op snurken en ademhaling: snurken kan je slaapkwaliteit verminderen, vooral als je overdag vermoeid bent. Probeer als je snurkt eens een andere slaaphouding of vermijd alcohol in de avond.